Ultrasonik Cihazlar

Ultrasonik kelime anlamı olarak; insan kulağı ile duyulamayacak veya algılanamayacak kadar yüksek ve hızlı frekanstaki ses dalgalarıdır, diye tarif edilmektedir. İnsan kulağı 10-12 kHz aralığındaki ses dalgalarından daha tiz sesleri duyamamaktadır. Duyma sınırının üzerindeki 20-100 kHz (saniyede 20000-100000 adet titreşim) seviyesindeki ses dalgaları ultrasonik olarak adlandırılmaktadır. Ultrasonik ses dalgaları ilk olarak 1929 yılından Japonlar tarafından tıbbi araştırmalarda ve denizaltılarda kullanılan sonar gibi metal algılayıcılarda kullanılmaya başlamıştır. Ultrasonik sistemler; 2. Dünya savaşından sonra Japonlar ve Ruslar tarafından geliştirilmeye başlanarak zaman içerisinde tüm Dünyaya yayılmıştır. Ultrasonik cihazlar insan duyma sınırının üzerinde çalışan aletlerdir. Ultrasonik cihazların kullanılma mekanizması elektrik enerjisinin mekanik enerjiye dönüşümüne dayanmaktadır. Günümüzde kullanımı yaygınlaşan ultrasonik cihazlar ne işe yarar araştırırken bu cihazların genel özellikleri üzerinde durmak gerekmektedir.

Ultrasonik Cihazların Özellikleri Nelerdir?

Ultrasonik hareket üreten iki esas yöntem bulunmaktadır. İlk yöntem magnetostriktif etki şeklidir ve ferromanyetik materyallerin (demir, nikel, kobalt, çelik) elektromanyetik alanda boyutsal değişimi sonucu oluşmaktadır. Mıknatıs, elektrik motoru, jeneratör, trafo, sabit disk gibi cihazların yapımında kullanılmaktadır. İkincisi piezoelektrik etki yöntemidir. Bazı kristallerin mekanik baskı veya gerilime maruz kaldığında elektrik ortaya çıkarmasına denmektedir. Sonar, basınç ölçüm aletleri, ses kayıt ve üretme aletlerinin çalışma esası olarak kullanılmaktadır.

Ultrasonik Cihazların Kullanıldığı Alanlar Nelerdir?

Yaygın olarak tıp alanında kullanılan ultrasonik cihazlar ne işe yarar? Tıpta yaygın olarak kullanılan UltraSonoGrafi (USG) cihazı, ultrasonik ses dalgası mantığıyla çalışmakta ve insan vücudunda gözle görülemeyen değişimlerin tespit edilmesine imkân vermektedir. İki parçadan oluşan cihazın ilk parçası elle kontrol edilen ve vücut üzerinde gezdirilen prob ile probun gönderdiği ses dalgalarını görülebilir hale getiren görüntüleme cihazıdır. Bunun dışında diş hekimliği sektöründe de çok yaygın bir kullanım alanı vardır. Periodontoloji, cerrahi ve endodonti alanlarında çokça tercih edilmektedir. Ortamdan uzak tutulmak istenen hayvanlar için sürekli çalışan ultrasonik kovucular mevcuttur. Bunun yanı sıra mücevher temizliği, sanayide parça temizliği, anti-bakteriyel etki ve su arıtma cihazlarında da kullanılmaktadır.